Voormalig militair gebouw transformeert in aangename woon- en werkplek

Het voormalige militaire domein werd openbaar verkocht. Van bij het begin heeft de opdrachtgever de architect Maarten Dekoninck betrokken bij zijn plannen. De aantrekkelijke ligging, op het hoogste punt van het Pajottenland, maakt dit een unieke project. Het domein kijkt uit over het omliggende landschap en biedt zicht op Brussel, dat zo’n 20 kilometer verderop ligt. Het was een hele uitdaging om dit unieke, brutalistische gebouw, gekenmerkt door beton en stalen ramen, om te bouwen tot een woonhuis met kantoorfunctie.  

Scheppen is schrappen 

Het cirkelvormige gebouw kreeg de stempel ‘zonevreemd’ door de provincie. Dit legde direct heel wat bijkomende restrictie op aan het project. Zo was een uitbreiding van het bestaande volume niet aan de orde. Daarom vertrekt het ontwerp vanuit de bestaande vorm en positie, en werd alles wat overtollig was verwijderd onder het motto “scheppen is schrappen”.  

De binnenmuren bleken niet dragend, wat veel ontwerpvrijheid bood. De buitenzijde kreeg om energetische en bouwfysische redenen een geïsoleerde buitenpleister welke aansluit bij het brute beton. De SAPA ramen werden uitgevoerd in een steellook aan de buitenzijde en kregen een strak eigentijds karakter aan de binnenkant. De ecologische afwerking onder de ramen met shou sugi ban-zwarthout sluit aan bij het natuurreservaat. 

Cirkel te midden van groen 

Het brutalistische karakter van het gebouw werd nog versterkt door de nutsvoorzieningen aan de buitenzijde aan te brengen. Elektrische leidingen lopen op de buitenmuren, en zijn pas waar nodig naar binnen geboord, een techniek die het bureau bij platte daken wel vaker toepast. Die werkwijze liet toe om het vakmetselwerk en de betonnen pijlers ongeschonden te laten.  

De muren aan de patiozijde zijn verwijderd en vervangen door glas. Het gebouw werd daardoor ingebed in het ruwe natuurreservaat aan de buitenzijde en de strikt georganiseerde cultuurtuin binnen de cirkel.  

 Alles op gelijk niveau 

Binnen bestaat het gebouw uit een cirkelvormige keten van functies. De bewoner of bezoeker wordt zo voortdurend uitdaagt om het gebouw te verkennen langs de patio met de loopzone, welke de zicht- en lichtlijnen dicteert.  

Verborgen schuifdeuren bieden de mogelijkheid om het gebouw toch te verdelen in compartimenten. Er is geen niveauverschil. Alles is even straightforward, zoals het gebouw zelf. De beleving geeft het gebouw een ‘persoonlijkheid’ en laat het tegelijk versmelten met de omgeving. 

 Rust en intimiteit 

De binnenzijde is met kalei bestreken om meer rust te brengen in de betonnen pijlers en welfsels en het metselwerk in rode bakstenen. De zware profielen temperen de aanwezigheid van de ramen.  De binnenpatio is volledig omsloten door het gebouw. Zo krijgt deze grote woning – toch meer dan 300 vierkante meter op één niveau – tegelijk een grote mate van intimiteit mee.  

Architectuur van en voor de toekomst 

Renovatie, hergebruik en herbestemming zijn volgens Maarten Dekoninck sleutelwoorden voor elke toekomstige architect: ‘Je kunt contrasteren, accepteren of negeren, maar de oplossing bevindt zich meestal in de context. Het is aan de ontwerper om deze te ontdekken.’